قدرت اندیشه، قدرت استدلال است. ارتقاء اندیشه ها در برخی از مقاطع فرهنگی بشر، نوید ارتقاء فن استدلال را می دهد. اگر اندیشه ه خواهان ارتقاء نباشند ودر حالت مردابی بمانند نمودهای اندیشه ها هم حالت مردابی و درنگی به خود می گیرد.
در هر حال، اندیشه ها ممکن است قرن ها به یک حالت بمانند ولی تاریخ علم ثابت کرده است که ممکن است شوک، به اندیشه ها برخورد کند و آنها را از جا بکند و به پیش براند. با ذکر این مقدمه می توان به سرنوشت فن استدلال در علم حقوق بهتر فکر کرد.
آیا فقه (=حقوق اسلام) که امروزه به نام یکی از پنج سیستم بزرگ حقوقی جهان معاصر، شناخته شده است در طول عمر خود به هزار و پانصد سال می رسد دارای فنی از فنون استدلال بوده است؟
چه سوالی است؟
معلوم است بوده است. پس چه کسی مطالب آن فن را گردآوری کرده است و در معرض انظار نسلهای دگر نهاده است؟
پیدا است که این کار تاکنون نشده است ولی باید می شد. اگر مجموعه ای در دست باشد که خصوصیات فن استدلال مزبور را نشان دهد و وجود آن فن را بر همگان روشن سازد، مجموعه مفید نخواهد بود؟